Về Tây Bắc mùa này, bạn không chỉ được thưởng thức cái rét "ngọt", thưởng thức không khí ấm áp khi ngồi quanh đống lửa, nhấm nháp rượu ngô, rượu sắn, rượu táo mèo... mà tuyệt vời hơn nữa, đây đúng là dịp bạn có thể thưởng thức văn hóa ẩm thực Tây Bắc đúng điệu nhất.
Thắng cố và cơm Lam là hai món ăn mang hương vị hoàn toàn khác nhau, nhưng đều là những món ăn tiêu biểu, đại diện cho ẩm thực của vùng miền Tây Bắc mà nếu có dịp ghé qua vùng đất này, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức chúng
Thắng cố
Bạn sẽ không bao giờ gặp ở đâu một món ăn độc đáo như thế này. Trước đây, chỉ có người dân bản địa mới "dám" ăn món ăn này, và món ăn thường được nấu trong những dịp tết, dịp lễ hội. Nhưng giờ đây nó đã trở thành một đặc sản phổ biến với du khách. Thắng cố phải được nhấm nháp cùng chén rượu ngô cay nồng thì du khách mới cảm nhận được trọn vẹn mùi thảo mộc của núi rừng, ăn khi món ăn vẫn còn sôi trong chảo, đặt trên bếp than hồng.
Thắng cố là đặc sản của người H'mông, sau đó mới du nhập sang các dân tộc khác. Nó được nấu từ thịt ngựa, trâu và nội tạng với 8 loại gia vị đặc biệt. Người ta mổ ngựa (hoặc bò, dê), làm thịt sạch sẽ, lấy tất cả nội tạng ăn được của con vật chặt ra từng miếng. Sử dụng bếp lửa than, than phải "rực hồng", dùng một cái chảo lớn (Chảo phải cũ không được dùng chảo mới), cho tất cả các thứ như thịt thủ, thịt mông, tim, gan, lòng… vào chảo cùng lúc, xào lăn theo kiểu “mỡ ngựa rán ngựa” ( dùng chính mỡ có trong thịt để xào, không thêm mỡ ở ngoài). Khi miếng thịt se se cạnh, người ta đổ nước vào chảo và cứ thế ninh sôi sùng sục hàng tiếng đồng hồ. Để nồi nước dùng được ngon, đầu bếp người Mông phải "chăm sóc" rất chu đáo: múc từng muỗng bọt ra để nước xương thêm ngọt, thêm trong. Các bộ phận như: lòng, tim, gan, tiết, thịt, xương, được cho vào sau cùng và đun nhừ, có thể cho thêm các loại rau.
Cơm lam
Cơm lam từ lâu đã là một món ăn mang đậm hương vị núi rừng, hấp dẫn bất kỳ du khách nào đã có dịp nếm thử. Đó vừa mang hương vị mộc mạc, đậm đà của núi rừng Tây Bắc, lại vừa chất chứa vẻ thanh đạm, tao nhã trái ngược hẳn với thắng cố nên được du khách đặc biệt ưa thích.
Lấy gạo bỏ vào một chiếc ống giang một đầu hở, sau đó dùng lá chuối bịt kín lại rồi đốt. Nhưng nấu cơm lam thực ra không chỉ đơn giản như vậy. Ống giang dùng nấu cơm lam phải còn tươi để khi cơm chín, hạt cơm quyện thêm một chút vị ngọt và mùi đặc trưng của tre. Nứa thường được chọn giang bánh tẻ, non quá hay già quá đều không được.
Đốt lên một đống lửa, chờ thật đượm, sau đó đặt lên trên một chiếc và xếp các ống Lam trên đó. Trong khi nấu không quên xoay đi xoay lại những chiếc ống Lam như khi nướng ngô. Theo kinh nghiệm của những người dân tộc thì khi ngửi thấy mùi thơm từ ống Lam bay ra là biết cơm chín hay chưa mà không cần mở nắp.
Khi cơm chín, chỉ cần chẻ bỏ lớp cháy đen bên ngoài ống cơm thật khéo léo cho đến khi bao bọc phần ruột cơm chỉ là một lớp lạt giang mỏng. Xắt mỗi ống ra thành khúc vừa ăn, khi ăn chỉ cần bóc bỏ lớp lạt giang bên ngoài. Từng hạt cơm thơm giòn, dẻo ngọt ăn kèm muối vừng hoặc thịt heo rừng nướng đã tạo nên một món ăn mang đầy đủ hương vị của núi rừng.
