Phim Mỹ và các giải thưởng điện ảnh Mỹ chủ yếu vẫn là “sân chơi” dành cho những người đàn ông da trắng. Họ nắm giữ những vai trò quan trọng như đạo diễn, biên kịch, diễn viên chính…
Thời kỳ vàng son của điện ảnh Hollywood thường được cho là đã kết thúc ở thập niên 1960, tuy vậy, dù đã 5 thập niên nữa trôi qua nhưng cơ chế vận hành của Hollywood vẫn không thay đổi nhiều, xét trên phương diện về bình đẳng giới và bình đẳng chủng tộc.
Báo cáo điều tra năm 2014 về mức độ đa dạng giới tính, chủng tộc trong nhóm những người hoạt động trong lĩnh vực sản xuất phim ở Mỹ cho thấy bình đẳng giới và bình đẳng chủng tộc vẫn là một vấn đề nhạy cảm, tồn tại âm ỉ trong giới làm phim Mỹ. Báo cáo được thực hiện bởi trường Đại học California ở thành phố Los Angeles.
Kết quả điều tra cho thấy Hollywood hiện vẫn là sân chơi của những người đàn ông da trắng. Phụ nữ và những người đến từ các cộng đồng thiểu số ở Hợp chủng quốc Hoa Kỳ chiếm số lượng quá ít ỏi trong giới làm phim, vì vậy, không phản ánh đúng tỉ lệ dân số của nhóm dân cư này.
“The Help” (Người giúp việc - 2011) là một trong hai bộ phim duy nhất có vai chính là nữ giành được giải Oscar 2012. Số lượng phụ nữ hoạt động trong lĩnh vực làm phim ở Mỹ còn rất khiêm tốn.
“The Iron Lady” (Người đàn bà thép - 2011) là bộ phim thứ 2 trong mùa giải Oscar 2012 giành được giải và có diễn viên chính là nữ, đồng thời, đạo diễn phim cũng là nữ.
Báo cáo điều tra đã cho thấy một bức tranh toàn cảnh về nền công nghiệp sản xuất phim hùng mạnh nhất thế giới ở một đất nước có thành phần dân cư cũng đa dạng nhất thế giới.
Đây là một báo cáo có uy tín, được tiến hành với quy mô lớn, đưa ra được những góc nhìn sâu sắc về mức độ đa dạng giới tính, chủng tộc trong nền công nghiệp giải trí Mỹ.
Báo cáo đã điều tra về thành phần đoàn làm phim của 172 bộ phim điện ảnh ra mắt năm 2011, 1061 bộ phim truyền hình ra mắt năm 2011-2012, 200 bộ phim bất kỳ của Mỹ có doanh thu cao, 28 bộ phim có sự hợp tác với nước ngoài…
Kết quả cho thấy phụ nữ và những người đến từ các nhóm cộng đồng thiểu số ở Mỹ chiếm số lượng rất nhỏ trong giới làm phim. Đặc biệt, ở những vai trò quan trọng chủ chốt như diễn viên chính, đạo diễn, biên kịch… họ càng hiếm khi được đảm nhận.
Dù cộng đồng các nhóm dân cư thiểu số ở Mỹ chiếm hơn 36% dân số, dù số lượng phụ nữ ở Mỹ chiếm hơn 50% dân số, nhưng sự tham gia của họ trong lĩnh vực làm phim rất khiêm tốn, không phản ánh đúng sự hiện diện của họ trong xã hội.
Đại diện của nhóm tiến hành nghiên cứu cho rằng đây là một báo động đối với nền công nghiệp sản xuất phim ở Mỹ: “Những gì chúng ta biết về thế giới ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào giới truyền thông…”.
Vì vậy, khi bạn sống trong một xã hội ngày càng trở nên đa dạng về giới tính, chủng tộc, nhưng nền công nghiệp làm phim lại không phản ánh được sự đa dạng đó, rõ ràng đây là một sự thụt lùi, khiến người xem không có được cái nhìn chuẩn xác về thế giới xung quanh. Hiện tại, nền công nghiệp làm phim Mỹ đang duy trì một lăng kính quá hẹp về xã hội Mỹ đương đại.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những bộ phim Mỹ có sự đa dạng về chủng tộc (chiếm khoảng 21-30% thành phần đoàn làm phim) thường có doanh thu lớn. Ngược lại, những phim ít phản ánh được sự đa dạng về chủng tộc chính là những phim có doanh thu thấp nhất.
“Bridesmaids” (Phù dâu - 2011) đã nhận được sự quan tâm lớn của người xem dù là một phim kinh phí thấp. Dàn diễn viên trong phim chiếm đa số là phụ nữ.
“Grey’s Anatomy” (Ca phẫu thuật của Grey) là một trong những phim truyền hình Mỹ có mức độ đa dạng về chủng tộc khá lớn. Điều này không chỉ thể hiện ở dàn diễn viên mà còn ở cả đội ngũ nhân viên làm việc sau ống kính máy quay.
Theo quan niệm truyền thống của các nhà làm phim Mỹ, những câu chuyện “nhỏ nhặt” về phụ nữ, về những nhóm cộng đồng thiểu số, thường không nhận được sự quan tâm lớn; phim do phụ nữ đóng vai trò đạo diễn, biên kịch hoặc sản xuất cũng thường không thành công như của nam giới… Tuy vậy, dựa trên thực tế điều tra, quan niệm này giờ đã trở nên lỗi thời.
Bên cạnh đó, dù doanh thu có khả quan hơn nhưng thực tế, những bộ phim có sự tham gia đông đảo của nữ giới và những người đến từ các cộng đồng thiểu số thường không được đánh giá cao về nghệ thuật, hiếm khi giành được giải thưởng lớn. Thực tế, đa số nam diễn viên, đạo diễn người da trắng vẫn là đối tượng chính được trao giải.
Điều này được lý giải là bởi hội đồng chấm giải chủ yếu là những người đàn ông da trắng, lớn tuổi với những quan niệm nghệ thuật tương đối “truyền thống”.
Nghiên cứu này được đưa ra trong bối cảnh cộng đồng người thiểu số ở Mỹ đang là đối tượng khách hàng không thể bỏ qua của nền công nghiệp sản xuất phim, dù chỉ chiếm 36% dân số nhưng họ chiếm tới 44% lượt người vào rạp xem phim.
Theo Bích Ngọc
Dân trí
