Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hay COPD là nguyên nhân đứng thứ tư gây tử vong ở Mỹ. Dưới đây là 7 dấu hiệu báo động phổi đang gặp nguy hiểm.
1. Thở gấp
Nhiều bệnh nhân bắt đầu với triệu chứng thở gấp, và họ chỉ nghĩ “mình già rồi, mình có hình thể không được chuẩn” và họ không làm bất cứ điều gì ngoài việc giảm mức độ vận động. Thế rồi lúc phải thở hổn hển ngay cả khi tắm, thì bạn mới đột ngột nhận ra.
Vấn đề là ở chỗ không thể đẩy lui tổn thương phổi trong bệnh COPD; tất cả những gì ta có thể làm là ngăn chặn hoặc làm chậm tiến triển của bệnh. Và nếu bạn đợi đến khi không thể lê bước nổi quanh nhà mới bắt đầu điều trị, thì sẽ chẳng còn làm được gì nhiều. Không chỉ có thế, bạn lại đang cắt giảm biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa tiến triển nặng của bệnh; duy trì và thậm chí tăng mức độ vận động là chìa khóa để bảo vệ chức năng phổi hiện có.
Một dấu hiệu nữa cần để ý: Khi lên cầu thang hoặc gắng sức, bạn có gặp vấn đề với hít thở sâu không? Thêm một dầu hiệu đáng báo động hơn: Bạn có phải đi thang máy thay cho thang bộ để tránh cảm giác này không? Hãy thử những hoạt động khác nhau để xem liệu bạn có bị thở gấp khi tăng mức độ gắng sức không và tình hình có thay đổi theo thời gian không. Nếu thấy khả năng thở sâu bị giảm sút, hãy đề nghị bác sỹ tiến hành các xét nghiệm chức năng phổi để biết rõ về sức khỏe của phổi.
2. Ho thường xuyên hoặc nặng lên
Ai cũng có thể đôi lần bị ho, nhưng nếu bạn bị ho thường xuyên hơn, diễn ra trong thời gian dài hoặc mạn tính thì cần đến gặp bác sĩ. COPD gây viêm các phế quản và phế nang trong phổi, khiến chũng bị giảm độ đàn hồi và chun giãn. Khi bệnh diễn ra, thành của phế quản bị dày lên và tiết nhiều chấy nhày hơn bình thường, gây bít tắc đường thở.
Bạn sẽ thấy ho có đàm giống như bị cúm - trừ việc không có triệu chứng cúm. Nếu đàm có màu sắc lạ thì đó có thể là dấu hiệu bệnh nặng lên. Đàm có thể có màu xanh, vàng hoặc thậm chí có máu.
Đáng chú ý là nếu bạn đang hút thuốc lá thì đàm có thể không tăng cho dù bệnh COPD đã ở giai đoạn muộn, trong khi đàm có xu hướng tăng sau khi bỏ thuốc.
3. Đau đầu buổi sáng
Một trong những triệu chứng bí ẩn nhất của COPD là bạn thức dậy sau giấc ngủ đêm với cảm giác đầu nặng trịch và đau buốt. Nguyên nhân là do bạn không thở đủ sâu vào ban đêm và khí CO2 tích tụ trong suốt giấc ngủ. Sự tích tụ CO2 gây giãn các mạch máu trong não, dẫn đến đau đầu.
Tuy nhiên, nhiều người không liên hệ tình trạng đau đầu này với COPD; thay vào đó họ điều trị nó như một triệu chứng riêng rẽ. Nhưng nếu bạn không điều trị nguyên nhân sâu xa – đảm bảo đủ ô xi vào phổi trong khi ngủ - thì tình trạng đau đầu sẽ không thể giải quyết được. Hãy hỏi bác sĩ về phác đồ điều trị COPD để giảm viêm và tăng dung tích hấp thu của phổi.
4. Phù mắt cá chân
Khi COPD chuyển sang giai đoạn muộn, nó sẽ kết hợp với suy tim, vì hệ tuần hoàn không nhận được đủ ô xi cần thiết. Điều này có thể dẫn tới ứ dịch, mà dấu hiệu dễ nhận ra nhất là phù ở bàn chân và mắt cá nhân.
Khi phổi tiến triển nặng lên, khả năng bù của cơ thể giảm sút và tim không thể bơm máu đủ. Khi tim không thể bơm đủ máu để cung cấp cho gan và thận thì các cơ quan này không thực hiện được những chức năng cần thiết là bài xuất chất độc và nước ra khỏi cơ thể. Hệ quả là tình trạng phù giống như bay đường xa hoặc khi mang thai.
5. Khó ngủ hoặc khó giữ giấc ngủ
Hãy tự hỏi xem: Bạn có phải kê thêm gối để nâng cao ngực và đầu để dễ thở hơn trong khi ngủ không? Bạn có phải ngủ trên ghế tựa, vì tư thế đó giúp thở dễ hơn không? Cũng có thể bạn nằm ngủ được như bình thường nhưng thức dậy với cảm giác không khỏe hoặc thậm chí chóng mặt.
Vì nằm trên mặt phẳng khiến phổi làm việc vất vả hơn, nhiều người bị COPD khó ngủ sâu giấc - nhưng họ có thể không biết bệnh phổi là nguyên nhân gây ra tình trạng này. Người bệnh khó ngủ vì ho suốt khiến, khiến họ thức giấc hoặc gián đoạn giấc ngủ sâu.
Mối liên quan giữa COPD và ngủ kém rất phức tạp, vì nhiều người bị COPD cũng bị rối loạn nhịp thở khi ngủ và GERD (bệnh trào ngược dạ dày thực quản), cả hai tình trạng đều là kẻ thù của giấc ngủ sâu sảng khoái.
Cần lưu ý: nếu bạn thường xuyên bị ho hoặc khó thở suốt đêm, hoặc thức dậy buổi sáng mới cảm giác mệt mỏi, đau đầu thì hãy đến gặp bác sĩ.
6. Lồng ngực hình thùng
Một test mà các bác sĩ dùng để kiểm tra tiến triển của COPD là bắt bạn thở trong khi giơ tay quá đầu. Họ đang tìm một dấu hiệu có tên là “lồng ngực hình thùng” – hình dạng đặc biệt của lồng ngực thường diễn ra như một triệu chứng thứ phát của COPD.
Do hậu quả của viêm mạn tính, phổi trở nên giãn to và đẩy cơ hoành xuống dưới, khiến cơ hoành có co bóp hiệu quả. Lồng ngực giãn to, các cơ ở thành ngực, cổ và giữa các xương sườn - những cơ hỗ trợ hô hấp - yếu đi. Khi điều này xảy ra, người bệnh sẽ cố bù lại một cách vô ý thức bằng việc cúi ra trước khi ngồi, với cách tay chống lên đầu gối hoặc ở trước đầu gối. Tư thế này giúp vùng ngực trên và vai vững vàng, dễ sử dụng các cơ hô hấp phụ hơn.
7. Tím môi hoặc móng tay
Dần dần, máu sẽ không mang đủ ô xi cho cơ thể, môi và ngón tay có thể chuyên sang màu xanh hoặc cám. Đôi khi màu xanh tím biểu hiện rõ nhất ở gốc móng tay. Một số người còn bị xanh tím ở da. Nguyên nhân: máu giàu ô xi có màu đỏ tươi, trong khi máu ít ô xi thường có màu đen và tím.
Ở những người da sẫm màu, sự thay đổi màu sắc dễ nhìn thấy nhất ở môi, nướu răng và quanh mắt, có thể dễ dàng phát hiện được. Chứng xanh tím thường xảy ra khi ô xi trong máu giảm xuống dưới 90%. Bác sĩ có thể kiểm tra tình trạng này cho bạn; bạn cũng có thể tự theo dõi bằng máy đo ô xi mạch ngón tay được bán tại các cửa hàng dụng cụ y tế.
Theo Cẩm Tú
Dân trí
